چکیده
هدف از پژوهش حاضر،بررسی بهره گیری ازداستان گویی مباحث درسی توسط دبیرمربوطه دردستور کارقرارگرفته است.رویکرد این پژوهش کیفی و ملهم از نظریه تفسیری است. جمع آوری داده ها از طریق مشاهده تاملی ، عاطفی-روانی و آموزشی کلاس هفتم انجام شده است.یافته های این پژوهش ، تاثیر مثبتی که تخیل در یادگیری دانش آموزان و جو کلاس ریاضی می گذارد که منجر به ایجاد یادگیری مطلوب درس ریاضیات دراکثرفراگیران شده است را نشان میدهد. نتایج حاصل نشان می دهد استفاده از این روش باعث افزایش تمرکز دانش آموزان می شودواین یادگیری فعال را در آنها افزایش می دهد؛ وبا تحریک افکار آن ها ، فراگیران را به مشارکت در کلاس وا می دارد و فرایندهای ذهنی را بهبود می بخشد؛ واُفت تسلط بر مبحث که بعداز مدتی در هر درسی رایج است را به حداقل می رساند.
کلیدواژه:یادگیری،معادلات جبری،داستان گویی،افت تحصیلی
مقدمه
درس ریاضی همواره به عنوان یکی از مهم ترین دروس از نظر خانواده ها ،خود دانش آموزان وکادر دفتری تلقی می شود.در این مقاله سعی بر این است که به این سوال پاسخ داده شود که "آیا درگیر نمودن تخیل دانش آموزان و پرورش مهارت های تفکر آنان می تواند نقش بسزایی در یادگیری ایجاد کند؟"
روشی نوین برای تدریس بخش معادله که یکی از پرکاربردترین قسمت های کتاب ریاضی هفتم است و اغلب دانش آموزان فراموش می کنند علامت ها را تغییر دهند واشکالاتی از این قبیل دارند،ارائه دهیم وبا درگیر کردن ذهن فراگیران ، در آن ها یادگیری فعال ایجاد کنیم.طی پژوهش های به دست آمده در کلاس اول متوسطه اول اگر راه حل جامع به دانش آموزان گفته شود در حین حل تمرین آنچه شنیده اند را به یاد می آورند.
با آنکه برخی پیشنهاد های پژوهشی مغز محور دیر به بار می نشیند ولی بینش ها و چشم انداز های عملیاتی عرضه می کنند.اریک جنسن در کتاب تدریس مبتنی بر مغز خود می نویسد که:"همگی در صدد هستیم تا راه حلی برای مسائل وچالش های آموزش وپرورشبیابیم وباید در کاربرد یافته های جدید تا حدودی احتیاط کنیم".
هدف کلی:
آموزش مبحث معادلات جبری با بهرا گیری از روش داستان گویی کتاب درسی دانش آموزان پایه هفتم
اهداف رفتاری:
-دانش آموزان بتوانند به درک درستی از مفهوم معادلات جبری برسند.
-دانش آموزان بتوانند مطالب آموخته شده را بیان کنند.
- دانش آموزان بتوانند تمرین های مرتبط با این بخش را حل کنند.
- با بهره گیری از تخیل دانش آموزان در آن ها یادگیری فعال ایجاد کنیم.
روش آموزشی
حل مسئله به صورت مباحثه ای واز طریق مشارکت دانش آموزان صورت می گیرد و ازروش سخنرانی مدرس که باعث یکنواختی وعدم جذابیت برای دانشآموزان می شود ،جلوگیری شد و تلاش بر این بود که مدرس باطرح سوال درحین تدریس ودرگیر نمودن ذهن دانش آموزان کارایی ویادگیری آنان را افزایش دهد.
اجرا
ابتدا چند مثال برای دانش آموزان بیان کرد تا دانش آموزان تفهیم شوند که معادله حتی در زندگی روزانه آنها نیزمی تواند کار آیی داشته باشد . مثلا گفتند : عسل اگر از شما بپرسم وقتی که شما به دنیا آمدید سن پدرتان 40 سال بود در چهار سا ل مجموع سن شما وپدرتان چند سال خواهد بود چگونه پاسخ خواهی داد ؟دوباره مدرس خانم طاهری از دانش آموزان پرسیدند مثلا یکی از شما از بوفه مدرسه خرید کرده اید 5000تومان به سرایدار مدرسه داده اید ایشان دو تاکیک به شما داده و مبلغ 1500 تومان به برگردانده شما میخواهید حساب کنید قیمت هر کیک راچند حساب کرده ؟ یا شما به مغازه خوارو بار فروشی رفته اید ا ز فروشنده پرسیده اید که قیمت هر کیلو عدس چقدر است و ایشان پاسخ داده 3000 تومان و شما میخواهید بدانید با 10000تومانی پولی که دارید چند کیلو عدس میتوانید بخرید وچند تا سوال شبیه این ها .بعد از طرح این سوال ها ، سوال دیگری را از دانش آموزان پرسید دبیر گفتند: خوب بچه ها آیا شما هیچگاه به مجلسی دعوت شده اید که فقط با یکی از اعضای خانواده ای که به مجلسشان دعوت شده اید آشنا باشید و بقیه را نشناسید بچه ها جواب دادند :بله خانم. هر کدام یک مثال زدند دبیر مربوطه پرسید:شما که درجمع خانوادگی دوستتان نمی توانید بنشینید پس چکار می کنید؟ دانش آموزان گفتند:خانم،در آن جمع دیدیم که یکی دو نفر دیگر نیز ظاهرا مثل ما غریبه هستند ماهمرفتیم کنارآن ها نشستیم وباهم صحبت کردیم تا مجلس تمام شد. دبیر گفت: پس دیدید که در مجلس آشناها پیش هم آشناهارفتندوغریبهها نیزپیش غریبه ها نشستند دانش آموزان پاسخدادند:بله خانم.دبیر مربوطه گفت: پس بچه ها عددها نیز مثل ما آدم ها غریبه ها ،غریبه هاراپیدامی کنندوآشناها،آشناها را . بعد از آن دبیر از بچه ها سوال کرد که آیا هیچگاه شده از روی رودخانه ای که عمیق باشد وروی آن تیر یا لوله یا شبیه به آن را انداخته باشند عبور کرده اید ؟ دانش آموزان باز شروع کردند به جواب دادن که اره خانم ما فلان جا از روی رودخانه رد شدیم ... بعد دبیر از آنها پرسید آیا بعد از رد شدن از آن رودخانه کسانی که
طرف دیگر آن ایستاده بودند به شما نگفتند که چقدر ترسیدی و رنگت پریده ؟ بار دیگر بچه ها شروع کردند به خاطره تعریف کردن که بله خانم به من اینطوری گفتند... دبیر باز با این پاسخ دانشآموزان هدف خودش را دنبال
کردوگفت پس هر کس از چنین رودخانه ای بگذرد رنگش می پرد حتی اگر عدد باشد.بعد گفت بچه ها درس امروز ما معادله است که می خواهم چگونگی پاسخ دادن به سوالات مطرح شده وسوالات شبیه به اینها را به شما یاد بدهم ویک مثال زد. معلم برایشان توضیح داد که پریدن رنگ عدد علامت ان را تغییر می دهد و غریبه ها همان مجهول ها هستند که برای ما ناآشنایند چون مقدار آن را نمی دانیم . (سایت ریاضی7)2x+5=13:مثال
تاثیر مثبت و معنادار فعالیت ذهنی دانش آموزان در کلاس وپیشرفت تحصیلی آنان هم خوانی دارد.(کانتوما و همکاران،2010)(گلین اسکای ،2010)(کومتیز و همکاران،2009)(کو و همکاران ،2006)دانش آموزان در سن دوره اول متوسطه در سن نوجوانی قرار دارند و اگر در یادگیری درس پیشرفت کنند ، پرخاشگری کمتری خواهند داشت.(رحمان بابازاده ،1391،تهران) و یکی از تکنیک های متداول در خلاقیت وفعال ساختن اندیشه ها ،تکنیک تحرک مغزی است که در این روش ذهن دانش آمزو تحریک می شود.(سیدمهدی الوانی،1387 ،تهران،ص64) ونیز استفاده از شیوه های متفاوت تدریس می تواند خلاقیت دانش آموزان را برای حضور بهتر در جامعه پرورش دهد.(امیر قمری مجد،1391)
ارزیابی عملکردفرآیند کار
به نظر من استفاده از چنین شیوه ای جذابیت های فراوانی را بین دانش آموزان برای یادگیری فراهم می کند و در حین حل سوالات در امتحان یا در تمرین های کلاس و تکالیف خانه داستان را ناخودآگاه به یادمی آورند و مطابق با داستان پیش می روند واین خطای احتمالی را نیز کاهش می دهد.
موانع احتمالی
1-عدم توانایی مدرس به تبدیل دروس به داستان محاوره
2-عدم آمادگی کلاس برای پذیرش این شیوه تدریس به علت عدم تسلط مدرس بر کلاس
راهکار
ابتدا مدرس باید طوری رفتار کند که مورد پذیرش کامل حداقل 80% کلاس باشد تا دانش آموزان به کلاس اعتماد کنند زیرا در صورت اعتما د به معلم بهتر گوش می دهند ویادگیری افزایش می یابدو معلم را در این روش یاری نمایید(ساموئل بال،1373ترجمه)؛و مدرس قبل از حضور در کلاس بایستی کاملا به آنچه می خواهد بگوید تسلط داشته و بسنجد آیا داستانی که می گوید می تواند وی و دانش آموزان را به هدف مورد نظر برساند و نمونه سوالات مربوط به هر بخش را در کتاب کمک آموزشی خود علامت بزند تا موجب اتلاف وقت دانش آموزان وخستگی آنان در کلاس درس نشود.
منابع
- الوانی مهدی، دانایی فرد حسن ، 1383 آذر ماه ،روانشناسی پژوهش کیفی در مدیریت ،تهران
- الوانی سید مهدی،1387،مدیریت عمومی،ص64–تهران
- بابازاده رحمان، 1391،روانشناسی نوجوان ،ص45،تهران
- داونینگ داگلاس ، کتاب سرزمین حسابان
- ساموئل با1373،انگیزه در آموزش وپرورش، ترجمه علی اصغر مسدد
- اریک جنسن،1995 مفاله
- توانا صدیقه، 1392،مقاله "صدای ورزش گمشده هیاهو کلاس درس"روزنامه کیهان
- سلحشور ماندانا،1393،مقاله روزنامه اعتماد
- قمری مجد امیر ،1391،مقاله در روزنامه پیام همدان
- کانتوما وهمکاران، 2010، مقاله
- کومتیز و همکاران، 2009 ،مقاله
- کو و همکاران، مقاله
- گلین اسکای ،2010، مقاله
- سایت ریاضی7
- سایت رشد